ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 12، اسفند 1399 ، شماره پی در پی 58

معرفی نسخه خطی مفتاح الطّالبین و بررسی سبک ادبی آن

صفحه (83 - 100)
محمد حسنی ، سید مهدی نوریان (نویسنده مسئول)، مهرداد چترایی
تاریخ دریافت مقاله : فروردین 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1399

چکیده

«مفتاح‌الطّالبین» اثر ارزشمندی است که فقط دو نسخه خطی - یکی در کتابخانه گنج بخش پاکستان (شماره 2853) و دیگری در کتابخانه ندوهالعلمای هند (شماره 191)- از آن وجود دارد و تاکنون هم بررسی و تصحیح نشده است. این کتاب را محمود غجدوانی (قرن دهم ه.ق) در منقبت شیخ کمال‌الدّین حسین خوارزمی (تولد قبل از 885 خوارزم) در چهارمقاله همراه با یک مقدمه و خاتمه ای کوتاه نوشته است. مقالات اول و دوم درباره ریاضت‌های شیخ و مقاله سوم در خوارق عادات او و مقاله چهارم شامل چهل مجلس از مجالس وی است. غجدوانی طبع شعر نیز داشته و بعضی از سروده هایش را گاهی با تخلّص «محمود» در این متن ‌آورده است. در این مقاله مهمترین ویژگیهای مفتاح الطّالبین در سه سطح فکری، زبانی و ادبی همراه با معرّفی مختصر نسخه های خطّی آن قلمی میشود و در نهایت نگارندگان عزم آن دارند که با تصحیح این اثر آگاهیهای تازه ای درباره سیر عرفان و تصوف و احوال عرفا، مخصوصاً کمال الدّین حسین خوارزمی عرضه ‌کنند.

کلمات کلیدی
مفتاح‌‌الطّالبین , غجدوانی , سبک ادبی , حسین خوارزمی

• قرآن کریم
• پیوند موسیقی و شعر، ملاح، حسینعلی، (1385)، نشر قضا، تهران.
• تاریخ ایران (جلد ششم) دوره تیموریان (ترجمه یعقوب آژند)، دانشگاه کمبریج (1382). تهران: جامی. به نقل از خوانش تفسیری اخلاق محسنی به مثابه اندرزنامه سیاسی عصر تیموری.
• ثمرات القدس من شجرات القدس، لعلی بدخشی، میرزا لعل بیک (1376)، مقدمه، تصحیح و تعلیقات از کمال حاج سید جوادی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
• جادهالعاشقین (از ماوراء‌النّهر تا حرمین شریفین)، جعفریان، رسول، (پاییز 1390)، پیام بهارستان س 4، ش 13، صص 88 -11.
• در باره گویش یغنابی، رواقی، علی. (1390) زیر نظر غلامعلی حداد عادل، جشن‌نامه دکتر سلیم نیساری، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چاپ اوّل.
• دو همشهری هم نام و مشکل القاب آنان، مایل هروی، نجیب (1378)، مندرج در سایه به سایه، تهران، نشر گفتار.
• رساله قافیه ملا جامی (عروض سیفی و قافیه جامی)، جامی، نورالدین عبدالرحمن، به تصحیح بلاخمان، به اهتمام محمد فشارکی (1372)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
• سبک شناسی، بهار، محمدتقی (1385)، تهران، توس.
• شذرات الذهب، ابن عماد حنبلی، عبدالحی (1352 ق)، بیروت، دارالفکر.
• طرائق الحقائق، معصوم علیشاه، محمد معصوم بن زین‌العابدین (1345)، تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران، بارانی.
• فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، منزوی، احمد (1363)، اسلام‌آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
• لغت‏نامه، دهخدا‌، علی‏اکبر. (1373). تهران: موسسه لغتنامه دهخدا.
• نسخه خطی مفتاح‌‌الطّالبین به شماره 2853، غجدوانی، محمود، (بی‌تا)، محفوظ در کتابخانه گنج بخش اسلام‌آباد.
• نسخه خطی مفتاح‌‌الطّالبین به شماره 191، غجدوانی، محمود، (بی‌تا)، نسخه کتابخانه ندوهالعلماء لکنهو (هند).
• یادداشتها و اندیشه‌ها، زرین‌کوب، عبدالحسین، (1351)، تهران، طهوری.
• dehkadehmehrabani.ir